Hatay Valisi Rahmi Doğan, iki gün sürecek olan, İç Güvenlik Sektörünün Sivil Gözetiminin Güçlendirilmesi Projesinin Hatay’daki açılışını gerçekleştirdi.

26 Aralık 2019 Perşembe günü, Antakya The Museum Otel’de gerçekleşen açılış programına, İçişleri Bakanlığımız ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından yürütülmekte olan İç Güvenlik Sektörünün Sivil Gözetiminin Güçlendirilmesi Projesi 3. Aşaması Toplantısına Vali Doğan, ev sahibi olarak iştirak etti. Toplantıya Vali Doğan’ın yanı sıra Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi (MKÜ) Rektörü Prof. Dr. Hasan Kaya, Vali Yardımcısı Yusuf İzci, Antakya Kaymakamı Orhan Mardinli, Defne Kaymakamı Nevzat Şengök, İl Jandarma Komutanı Albay Uğur Ertekin, İl Emniyet Müdür Vekili Tuncay Pekin, Sahil Güvenlik Grup Komutanı Bnb. Oğuz Emre Çiçek, Defne Belediye Başkanı İbrahim Güzel, UNDP Proje yöneticisi İpek Sezgin, İçişleri Bakanlığı Temsilcisi Şube Müdürü Habip Kubilay Demiray, STK temsilcileri, kurum il müdürleri ve basın mensupları katıldı.

Birlemiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Proje yöneticisi İpek Sezgin konuşmasında, ‘’Sayın Valim, değerli kamu kurumu amirleri, çalışanlar ve değerli medya temsilcileri, İç Güvenlik Sektörünün Sivil Gözetiminin Güçlendirilmesi Projesi 3. Aşama bileşen C kapsamında yerel yönetişim yapıları 1. Hatay Çalıştayı’na hepinize hoş geldiniz diyorum. Sizlere bugüne kadar proje faaliyetlerinin gerçekleştirilesinde sağlamış olduğunuz değerli destek ve katkılar için teşekkürlerimizi sunar, projenin tüm süreci boyunca etkin bir işbirliği içerisinde başarıyla yürütülmesinden duymuş olduğumuz memnuniyeti dile getirmek isterim. Bu vesileyle Hatay Valimiz Sayın Rahmi Doğan’a projemize verdiği destekten, katkıdan ve inancından dolayı huzurlarınızda bir kez daha teşekkür etmek isterim. Ankara’da yaptığımız açılış etkinliğinde yapmış olduğu değerli konuşma için de bir kez daha minnettar olduğumuzu belirtmek isterim.

Çalıştayımıza geçmeden önce projemiz ile ilgili kısa bir bilgi vermek istiyorum.  1. ve 2. Aşamaların devamı olarak, iç güvenlik sektörünün sivil gözetiminin güçlendirilmesi projesinin 3. Aşaması 20 Aralık 2018 tarihinde Avrupa birliği delegasyonu ile Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) arasında imzalanan bir hibe anlaşması kapsamında yürütülmekte ve Avrupa birliği tarafından finanse edilmektedir. İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü projenin ana faydalanıcısı olup TBMM ise eş faydalanıcısıdır. UNDP, İçişleri Bakanlığı’na hibe anlaşması bağlamında projenin verimli etkin bir şekilde uygulanabilmesi için teknik destek sağlamaktadır. Projenin ilk iki aşaması neticesinde sivil gözetimin temelleri ve kapsamı hakkında ortak bir anlayışın ve iç güvelik gözetiminde sivillerin haklarının teşvik edilmesi ile sonuçlanan bir güvenlik ortamı oluşturulmuştur. Projenin temel amacı; iyi yaratışım ilkelerine, insan odaklı güvenli toplumsal asayiş anlayışına dayalı sivil ve demokratik bir iç güvenlik gözetimi sistemi sağlamaktır.

Projenin 3. Aşaması 4 bileşenden oluşuyor. Yasal ve kurumsal çerçeve başlıklı A bileşeni altında; Avrupa birliği ve uluslararası standartları ile UNDP uygulamalarının sağladığı sivil demokratik gözetim hesap verilebilirlik ilkeleri doğrultusunda polis ve jandarma ile ilgili temel yasaların gözden geçirilmesi, jandarma ve sahil güvenlik akademisi müfredatının geliştirilmesi, İçişleri Bakanlığı performans değerlendirme sisteminin güçlendirilmesi ve ulusal suç önleme ofisinin kurulması için gerekli alt yapı çalışmalarının yapılması ön görülmektedir.

Projenin Meclis Gözetimi başlıklı B bileşeni iş güvenlik kurumlarına özgü gözetim mekanizmalarının yeniden tanımlanması amacıyla TBMM’yi desteklemeyi hedeflemektedir.

Pilot Güvenlik Yönetişim Yapılarının Yaygınlaştırılması başlıklı C bileşeni kapsamında ise projenin 1. ve 2. Aşamalarında 9 pilot ilçede kurulan yerel önleme ve güvenlik kurumlarının yaygınlaştırılması ve kurumsallaştırılması sağlanacak. Önceki aşamada kurulmuş olanlarla beraber toplamda 19 yerel kurul aktif hale getirilecek. Kurumlar suç önleme konusunda sivil toplumun beklentilerini ve katkılarını almak, kurumsal koordinasyonu güçlendirmek ve kaynak verilerini artırmak amacıyla Türkiye’ye özgü tasarlanmış yapılar olarak yerelde suç ve kabahatleri önlemek üzere 3 yıllık stratejik plan hazırlayacak ve uygulayacaktır.

Bireysel ve Kurumsal Kapasite başlıklı D bileşeni ise vatandaş odaklı güvenlik hizmetleri kavramını ve Türkiye’de yerel önleme ve güvenlik kurumlarının sivil ve demokratik gözetimi uygulamaları hakkında sivil makamların ve vatandaşların farkındalığını artırmayı hedeflemektedir. Bu Çalıştay’ın yapımında emeği geçen proje ekibine, katılımcılara ve Hatay Valiliği çalışanlarına teşekkür ediyorum’’ dedi.

İçişleri Bakanlığı Temsilcisi Şube Müdürü Habip Kubilay Demiray ise, bugün kendisi için çok önemli bir gün olduğunu ifade ettikten sonra, ‘’İçişleri Bakanlığı’nda yeni çalışmaya başladığımda Sayın Valimiz beni İller İdaresi Genel Müdürlüğü’ne görevlendirmişti. Huzurlarınızda kendisine bir kez daha teşekkür ediyorum. Sayesinde birçok AB projesinde tecrübe edinmiş oldum. Sizlere çok kısa genel müdürlüğümüzün icraatlarından bahsetmek istiyorum. Projeye ilişkin bilgileri İpek Hanım detaylı olarak verdiler. Genel müdürlüğümüz özellikle sınır yönetimi ve bu projenin de dâhil olduğu güvenlik sektöründe önemli projeler yürütmektedir. Sayın Valimiz genel müdürümüzken birçok projenin tohumunu attı, birçok projeyi uyguladı. Bu projeye de çok büyük katkıları var. Bakanlığımızın da üzerine hassasiyetle eğildiği çok kıymetli bir toplantıda bulunmaktayız. Burada yapacağımız çalışmaların faydalı olmasını diliyor, sizlere saygı ve selamlarımı iletiyorum’’ dedi.

Hatay Valisi Rahmi Doğan toplantıda yaptığı konuşmada, ‘’değerli meslektaşlarım, kıymetli mesai arkadaşlarım, UNDP’nin değerli temsilcileri, değerli basın mensupları ve sivil toplum kuruluşlarının değerli temsilcileri, hepinizi saygıyla selamlar, günaydınlar dilerim. Hepiniz hoş geldiniz şeref verdiniz.

 İç Güvenlik Sektörünün Sivil Gözetiminin Güçlendirilmesi Projesi 2008 yılında başlayan bir proje. Proje başladığında ben şube müdürlüğünden daire başkanlığına geçmiştim ve ilk aşamayı 2008-2010 yılları arasında tamamlamıştık. Daha sonra 2. Aşamasına başladık 2. Aşaması da 2013 yılında başladı. O ara bakanlık yönetimi beni hukuk müşavirliğine aldı. Daha sonra 17-25 Aralık olayları oldu. Daha sonra tekrar bu proje döndüm ve bu projenin son kapanış toplantısı Sheraton Otel’de yapılmıştı, ben o gece İller Dairesi Genel Müdürü olmuştum ve kapanış toplantısını yapmak da bana nasip olmuştu. Genel Müdürlüğüm sırasında da 3. Aşamanın başvuru ve hazırlık çalışmalarını yapmıştık ve 3.Aşaması bu günlere nasip oldu. Tabi Avrupa birliği projeleri biraz uzun sürüyor, nerden baksanız 2-3 yıl sürüyor. Dolayısıyla burada çok emek var. Bu emeğin karşılığını da iyi değerlendirmek, buradan en üst faydayı sağlamak için ne gerekiyorsa yapmak lazım. Baktığımızda 2008’li yıllar Türkiye açısından çok da istediğimiz,  memnun kaldığımız yıllar değil. Darbe söylentilerinin, muhtıraların olduğu bir dönem. Bugün projede konuşulan bazı hususları o gün konuşmak bile pek uygun gözükmüyordu. Erzurum’da toplantı yapmıştık. Ankara’da anlattım, buradaki hazirunda bilsin diye tekrarlamak istiyorum. Pilot il Erzurum’a gittiğimizde iki günlük böyle bir toplantı yapmıştık. Toplantıdan çıktıktan sonra da havaalanına geçtik, vali yardımcısı arkadaş aradı, dedi ki jandarma geldi otele ve toplantıya katılanların isim listesini istiyor.  Toplantı yapmak bile toplantıya gitmek bile takibi gerektiren bir durum. Öyle bir ortamdan bugün Türkiye daha demokratik, daha şeffaf, hesap verebilir ülke haline geldi. O zaman konuştuğumuz konulara bakıyorum şuan Türkiye’nin uygulamalarına bakıyorum gerçekten çok ciddi anlamdaa mesafeler kat ettik. Bugünkü uygulamış olduğumuz cumhurbaşkanlığı sisteminden tutun da diğer kurumlar açısından baktığımızda çok ciddi mesafeler kat edildi. O gün parlamentonun denetimi bir yana istihbaratın denetimini dahi mülki idarenin başında olan vali ve kaymakamlar yapamıyordu. Böyle bir durum vardı. İstihbarat kendi içinde çalışan, hesap vermeyen, ne yaptığını kendi içerisinde saklayan, onun dışında hiç kimsenin bilmediği bir durumdayken, bugün istihbaratın denetimini vali ve kaymakamlar bizzat yapabildiği gibi bakanlık adına, sayın bakanımız adına mülkiye teftiş kurulu bu denetimi her yıl yapmaktadır. Tabi zor şartlar geçirdik ama yapmamız gereken, kat etmemiz gereken mesafeler de var.  UNDP’ten gelen arkadaşım İpek Hanım anlattı.  4 ana başlık altında proje devam edecek. Bizim burada bulunduğumuz bu toplantı yerelle ilgili yönetimde C bileşeni başlığı altında yapılması gerekenlerle ilgili.

19 pilot ilçe içerisinde hem Hatay ilimiz hem de İskenderun ilçemiz ile bu projeye dâhil olduk. Ben biraz parlamento denetiminden de bahsetmek istiyorum. Çünkü bu milletin seçmiş olduğu vekillerin iç güvenlik birimleri üzerinde herhangi bir denetim yetkisinin olmaması gerçekten çok düşündürücüydü. Milletvekilleri bütün teşkilatı millet adına denetleme ve bakanlar kuruluna da soru önergeleriyle gözetleme yetkisine haiz kişiler. Biz bu proje kapsamında Haziran 2013’te Portekiz’e bir gezi düzenlemiştik ve farklı partilerden 17 milletvekili götürmüştük. Orada bize Portekizliler parlamentonun meclisin iç güvenlik birimleri üzerinde, istihbarat birimleri üzerinde ne tür bir denetimi olduğunu ne tür mekanizmalar kurduklarını anlattılar ve gösterdiler. Tabi bizim milletvekilleri bu tür bir uygulamanın ülkemizde olmadığını bildikleri için o dönemde lafta kalmıştı. Sonra 2014 yılı içerisinde bu konuda yasalar düzenlemeler yapılması hususu gündeme geldi. Toplantılar yapıldı. Bizimle Portekiz’e gelen bir milletvekilimiz söz alarak devletimiz Portekiz’dekine benzer denetim mekanizmalarını kursun, biz de muhalefet olarak destekleyelim ve bu tasarıyı harekete geçirelim dedi. Bunun üzerine Portekiz’dekine benzer bir denetim komisyonu kurulması uygun görüldü. Bugün TBMM Güvenlik ve İstihbarat Komisyonu bu vesileyle oluşmuştur.

Bugün burada Yerel Güvenlik Komisyonları’nın oluşturulması için toplanmış bulunuyoruz. İllerin güvenlik öncelikleri nelerdir? Buna göre hangi sorunların çözümü elzemdir? Bu sorunlar nasıl çözülecektir? Bu sorunlar çözerken hangi kurumlarla işbirliği içerisinde çalışacağız? Bu hususlarla ilgili oluşturacağımız komisyon çalışıp bir plan hazırlayacak. 3 yıl geçerliliği olacak plan kapsamında da uygulamalar yapılarak, ilimizdeki güvenlik sorunlarının çözümüne çalışacağız. İç güvenliğin sivil toplumla birlikte çalışıyor olması ve iç güvenlik birimlerinin yapmış oldukları hizmetleri sunarken şeffaf ve hesap verebilir bir hale gelmiş olması çok önemli bir husus. İngiltere de emniyet müdürü atayan bir komisyon var. Emniyet müdürü, ataması yapılırken heyetin karşısında oturuyor ve bir takım sorularla iç güvenlik hizmetini nasıl sunacağını komisyona anlatıyor, komisyonu ikna edebilirse ataması yapılıyor. Eğer bir asayiş olayını önlemek için 50 tane araç 100 tane polis göndermesi gerekirken 100 tane araç 200 tane polis gönderiyorsa, siz kamu kaynağını niye israf ediyorsunuz, bu kaynağı neden fazla harcıyorsunuz diye de komisyon tarafından hesabı soruluyor. Dolayısıyla hazırlanacak olan bir genel güvenlik kurulları komisyonları gerçekten önemlidir. Çünkü ili en iyi tanıyan onlar. Bu komisyon içerisinde kolluk birimleri var, emniyeti, jandarması, sahil güvenliği var. Bunun yanında STK’lar var. Bu ilde yaşayan bu ilin sorunlarını çok iyi bilen, sorunların çözülmesi için gayret gösteren dernekler, vakıflar var. Dolayısıyla kamu kurumları da bu işin içerisinde yer alacaktır. Belediyesinden, Gençlik Spor Müdürlüğü’ne, Sağlık Müdürlüğü’nden, Milli Eğitim Müdürlüğü’ne kadar. Bunların tamamı bir araya gelerek ilin güvenlik sorunlarını ve çözümleri konusunda yapılması gerekenleri istişare edip, öncelikleri belirleyerek yapılması gerekenleri uygulamaya geçeceklerdir. Daha önceki pilot uygulamalarda da çok güzel neticeler alındı. Ben Hatay’da da alınacağını düşünüyorum. İskenderun’u da Hatay ile birlikte pilot ilçe olarak belirledik. Çünkü orası da nüfusu, sosyo-ekonomik yapısı, sanayisi ile potansiyeli olan bir ilçedir. Buradan çıkan sonuçlarla birlikte diğer on beş ilçemizde de güvenlik komisyonları yaygınlaştırılıp uygulanacaktır. Bu toplantımız iki gün sürecek. Buradaki arkadaşlarımız çok birikimliler. Yıllardır bu tür projeleri yürütüyorlar. Başarılı bir toplantı ve uygulama olacağına inanıyorum.

Tekrar teşrifleriniz için şükranlarımı sunuyorum. Geldiğiniz için sağ olun. Faydalı bir toplantı olacağını düşünüyor, hepinizi saygıyla selamlıyorum’’ dedi.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.